Otwarte zasoby edukacyjne i naukowe
Materiały dydaktyczne
Książka
6. Metody wyszukiwania otwartych zasobów naukowych
6.3. Korzystanie z multiwyszukiwarek
Ogromny przyrost otwartych zasobów nauki sprawił, że wyszukiwanie przydatnych materiałów poprzez przeglądanie (browsing) poszczególnych repozytoriów czy czasopism jest czasochłonne i nie zawsze kompletne. Zaczęły więc powstawać wyspecjalizowane multiwyszukiwarki czy agregatory obejmujące zasoby wielu repozytoriów, czasopism otwartych i bibliotek cyfrowych, które mają wbudowane mechanizmy pozwalające na precyzyjne przeszukanie podległych baz (searching).
Wyszukiwanie takie oparte jest o metadane (opisy bibliograficzne) i/lub pełen tekst dokumentów ze wszystkich albo wybranych repozytoriów czy czasopism (np. jednego kraju, jednej dziedziny, tworzonych w tym samym oprogramowaniu). Większość z multiwyszukiwarek oferuje jednoczesne przeszukiwanie milionów rekordów z 1-3 tys. różnych kolekcji. Multiwyszukiwarki są popularne także w firmach komercyjnych, które kiedyś pokazywały tylko swoje płatne zasoby, a teraz dołączają do nich otwarte i budują narzędzia, które wszystkie je razem z jednego miejsca można przeszukać. Takie multiwuszukiwarki zakupują biblioteki uniwersyteckie na całym świecie, żeby naukowcy mogli w jednym narzędziu przeszukiwać różnorodne formy i treści gromadzone w bibliotekach od bibliotek cyfrowych, przez bazy komercyjne do czasopism czy repozytoriów otwartych).
Jeśli chodzi o zasoby otwarte naukowe, to do najlepszych i najpopularniejszych należy BASE http://www.base-search.net/ - zintegrowana wyszukiwarka — stworzona i obsługiwana przez Bibliotekę Uniwersytecką w Bielefeld — zawiera w swoim indeksie ponad 166 milionów dokumentów z ponad 7800 różnych źródeł świata (dane z 01.04.2020 r.), wśród których są także wybrane polskie biblioteki cyfrowe, repozytoria czy czasopisma. W wynikach wyszukiwania otrzymujemy szczegółowe opisy materiałów, w tym streszczenie, typ dokumentu, źródło/dostawcę. Jakość pracy z serwisem podwyższa dostępność interfejsów wyszukiwania w kilku językach, w tym polskim.
BASE. Wyszukiwanie zaawansowane. [data dostępu 10.04.2020]. Dostępny w: https://www.base-search.net/Search/Advanced.
BASE ma wyszukiwanie proste, zaawansowane i przeglądarkę, dzięki której można skorzystać z klasyfikacji dziesiętnej i wyszukiwać zasób przez poszczególne dziedziny (poddziedziny) lub typy dokumentów. Możliwości w wyszukiwaniu zaawansowanym, jak widać na powyższym ekranie, jest bardzo dużo. Trzeba z nich korzystać, by optymalizować wyszukiwanie i nie tracić potem czasu na przeglądaniu nadmiaru rezultatów.
W pomocy (HELP) znajdziecie zaś Państwo dokładne informacje, jak zawężać wyszukiwania i stosować operatory logiczne w wyszukiwaniu prostym.
| You search ... | Example | Hits (ca.) |
|---|---|---|
| A and B | linear algebra | 95,000 |
| A and B as a phrase (directly adjoined) | "linear algebra" | 35,000 |
| A and/or B | (linear algebra) | 2,500,000 |
| A and B or A and C or A, B and C | algebra (linear numerical) | 120,000 |
| A or B and C or D | (operator algorithm) AND (linear numerical) | 800,000 |
| A and B but not C | linear algebra -numerical | 75,000 |
Ćwiczenie: Przeanalizuj dokładnie możliwości wyszukiwania zaawansowanego w BASE. Znajdź materiały video na temat szkła (pamiętaj — słowa kluczowe wpisujemy w języku angielskim!). Następnie posortuj wyniki wg roku wydania (rosnąco). Przygotowaną listę rezultatów prześlij na wybrany przez siebie e-mail.
OpenAIRE https://www.openaire.eu/ jest to portal stworzony w ramach projektu Unii Europejskiej wspierającej modele otwarte w nauce. Ma on charakter z jednej strony miejsca, które skupia aktywnych naukowców zajmujących się otwartą nauką, z drugiej jest multiwyszukiwarką publikacji, baz danych, oprogramowania i innych zasobów otwartych z krajów UE (przykładowe liczby: 42 000 000 publikacji naukowych, 975 tys. zestawów danych powiązanych z publikacjami, dane z 10.04.2020). Dane z repozytoriów, agregatorów, czasopism i baz do tej multiwyszukiwarki dostarcza ponad 17 tysięcy dostawców naukowych z całej Europy (providers). Nowe zasoby szybko przyrastają a ich stan się dynamicznie zmienia.
Wyszukiwarka OpenAIRE nazywa się Explore i umożliwia wyszukiwanie (proste i zaawansowane), a także przeglądanie według języków, typów publikacji, dostawców treści i repozytoriów uszeregowanych wg liczby zarejestrowanych dokumentów.
Wyszukiwanie zaawansowane w OpenAIRE. [data dostępu 10.04.2020]. Dostępny w: https://explore.openaire.eu/search/advanced/publications.
Odrębnie można przeglądać (browsing) publikacje, dane badawcze, oprogramowanie, dostawców czy projekty korzystając z menu zaprojektowanego po lewej stronie ekranu zawężając jednocześnie wybór np. do daty publikacji.
Ćwiczenie: Wpisz nazwisko znanego ci profesora do dwóch metawyszukiwarek i porównaj wyniki.