Materiały dydaktyczne

Książka

4. Otwarte zasoby edukacyjne (OZE)

4.4. Typy zasobów edukacyjnych

W internecie mamy do czynienia z dużą różnorodnością materiałów edukacyjnych. Niektóre z nich są zamknięte, inne otwarte, niektóre są prostymi obiektami cyfrowymi, inne skomplikowanymi strukturami. Niektórzy teoretycy edukacji próbują je klasyfikować, ale ta klasyfikacja jest płynna, będzie się z pewnością zmieniała. Poniżej przykład takiej klasyfikacji:

    1. Learning Objects – proste obiekty cyfrowe takie jak grafiki, prezentacje,

    2. Digitized Library Collections – zdigitalizowane zbiory bibliotek cyfrowych,

    3. Encyclopedias – encyklopedie otwarte takie jak Wikipedia,

    4. Online Archives – archiwa różnych zasobów edukacyjnych,

    5. Open Textbooks – otwarte podręczniki, lektury,

    6. Courseware – materiały instruktażowe, notatki, sylabusy,

    7. Courses – otwarte kursy,

    8. Tools – otwarte narzędzia wspomagające dydaktykę.

Open Education Handbook/Types of OER – podręcznik opracowany przez wielu działaczy OER wymienia następujące typy: https://en.wikibooks.org/wiki/Open_Education_Handbook/Types_of_OER.

    • Complete courses

    • Individual course units or modules

    • Textbooks

    • Lesson plans

    • Syllabi

    • Lectures

    • Assignments

    • Games

    • Quizzes

    • Podcasts

    • Videos

4.4.1. Otwarte grafiki - przykładowy typ OZE

Open Clip Art Library http://www.openclipart.org. Serwis grupuje grafiki typu clip art przesłane przez użytkowników do wolnego wykorzystania. Open Font Library https://fontlibrary.org/en/catalogue. Celem biblioteki Open Font Library jest zebranie wolnych czcionek, które można w sposób otwarty wykorzystywać, zmieniać i udostępniać dalej.

4.4.2. Kursy zdalne - przykładowy typ OZE

Na świecie istnieją setki platform wspomagających edukację otwartą, które gromadzą kursy zdalnego nauczania wykorzystywane na różnych poziomach kształcenia od akademickich po szkolne w różnych zakresach tematycznych. Najstarsza i najbardziej znana taka platforma akademicka znajduje się w USA w Massachusetts Institute of Technology, a nazywa się OpenCourseWare http://ocw.mit.edu/ . Jest wykorzystywana przez nauczycieli z całego świata i stała się wzorcem dla innych tego typu przedsięwzięć.

Strona domowa MIT OpenCourse Ware. [data dostępu marzec 2020]. Dostępne w: https://ocw.mit.edu/index.htm.

Poniżej przedstawiam inne podobne platformy kursowe:

4.4.3. Otwarte lektury - przykładowy typ OZE

Należy pamiętać, że najwięcej polskich lektur, szczególnie starszych, znajduje się w bibliotekach cyfrowych, w Polsce należy ich szukać w Federacji Bibliotek Cyfrowych https://fbc.pionier.net.pl/, która grupuje wszystkie polskie zasoby otwarte. Zbiory polskich instytucji kultury on-line liczą już ponad 6,7 miliona obiektów. FBC stworzyło Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe PAN wiele lat temu i na bieżąco poszerza zakres jej działania.

Strona domowa Federacji Bibliotek Cyfrowych. [data dostępu marzec 2020]. Dostępne w: https://fbc.pionier.net.pl/.

Europeana jest taką zbiorczą biblioteką cyfrową dla całej Europy, tam wszystkie kraje pokazują swoją reprezentację tekstową, graficzną i inną: https://www.europeana.eu/portal/pl.

Jeśli chodzi o globalny zasięg warto polecić nie tylko Google Books https://books.google.pl/, którą wszyscy znamy, pamiętając jednak, że współczesne utwory są tam dostępne we fragmentach, nie w całości, ale także amerykańskie archiwum Internet Archive https://archive.org/ oraz jnajstarszy projekt świata Projekt Gutenberg https://www.gutenberg.org/.

4.4.4. Otwarte podręczniki - przykładowy typ OZE

Nad otwartymi podręcznikami do kształcenia akademickiego pracuje organizacja OpenStax z Rice University w USA https://openstax.org/subjects, która przygotowała wiele podręczników z różnych dziedzin. Ma ona także przedstawicielstwo w Polsce: https://openstax.pl/pl/. Do tej pory przetłumaczono na język polski i upowszechniono podręcznik do nauczania fizyki, toczą się prace nad podręcznikiem do psychologii.

e-podręczniki AGH https://epodreczniki.open.agh.edu.pl/ – celem tego projektu jest opracowanie otwartych e-podręczników akademickich oraz platformy do publikacji i dzielenia się nimi. E-podręczniki są przygotowywane przez pracowników AGH zgodnie z Syllabusem AGH, co zapewni ich dostosowanie do oferty dydaktycznej Uczelni. Pierwsze pilotażowe e-podręczniki z fizyki i matematyki dla inżynierów obejmują swoim zakresem całość materiałów z obydwu przedmiotów wykładanych na wszystkich wydziałach AGH (pokrywają syllabusy wszystkich wydziałów w zakresie tych przedmiotów).

Strona domowa OpenAGH podręczniki. [data dostępu marzec 2020]. Dostępne w: https://epodreczniki.open.agh.edu.pl/tiki-index.php.

E-podręczniki jest to program MEN https://epodreczniki.pl/ tworzony od paru lat. Celem głównym projektu jest opracowanie i udostępnienie bezpłatnych e‑podręczników i zasobów edukacyjnych na jednej platformie edukacyjnej dla wszystkich szkół polskich. Można tam już znaleźć nie tylko podręczniki ale także scenariusze lekcji i programy nauczania.