Książka
3. Nowe otwarte modele komunikacji naukowej
3. 3. Czasopisma otwarte
3.3.4. Wybrane modele publikowania czasopism
Ponieważ wyżej pisaliśmy o tym, jak bardzo szybko zmienia się sytuacja na rynku wydawniczym na świecie, chciałabym, żebyśmy przez chwilę zastanowili się razem nad tym, jaką sytuację ma dziś do wyboru mały wydawca akademicki, czy to na naszej uczelni, czy poza nią. Co doradzilibyście mu, mając na uwadze rozwój technologii i tendencji światowych?
Zanim odpowiemy na te pytania, popatrzmy na tabelę i na modele opracowane dla czasopism naukowych przez Almę Swan, które egzystują teraz obok siebie:
model |
tradycyjny |
otwarty |
hybrydowy |
Metody udostępniania |
Wszystkie zasoby płatne |
Wszystkie zasoby darmowe |
Część zasobów bezpłatna |
Umowy prawne |
Wszystkie prawa zastrzeżone |
Niektóre prawa zastrzeżone — wolne licencje |
Copyright + inne swobodniejsze licencje |
Kto płaci za proces wydawniczy? |
Za produkcję płaci wydawca |
Za produkcję płaci autor, instytucja, fundacja, sponsor |
Za produkcję płaci wydawca + autor i inni donatorzy |
Jak ocenia się publikacje? |
Recenzowanie ukryte, eksperckie |
Recenzowanie jawne + komentarze czytelnicze |
Recenzowanie ukryte, eksperckie + jawne + komentarze czytelnicze |
Zestawienie to nie wyczerpuje wszystkich aspektów prawnych, ekonomicznych czy technicznych, jakie dziś są reprezentowane przez poszczególne czasopisma, jest to tylko jedno z wielu uproszczeń. Praktyki publikacyjne są dużo bardzie skomplikowane, ponieważ każdy wydawca duży czy mały ma swój własny model, który modyfikuje w zależności od celów, jakie sobie stawia dany wydawca i postępu technologicznego.
Jeśli znasz język angielski w internecie możesz znaleźć wiele wykładów filmowanych związanych z publikowaniem naukowym. Oto jeden przykład poniżej, który pomaga zrozumieć temat, który w tej chwili analizujemy.
Ćwiczenie: Proszę przyjrzeć się powyższemu zestawieniu oraz obejrzeć wypowiedź fachowcy od publikowania naukowego i zastanowić się, z jakimi czasopismami naukowymi miała Pani/Pan do czynienia w swojej praktyce zawodowej? A z jakimi chciałaby Pani/chciałby Pan mieć?