Materiały dydaktyczne

Książka

3. Nowe otwarte modele komunikacji naukowej

3. 3. Czasopisma otwarte

3.3.4. Wybrane modele publikowania czasopism

Ponieważ wyżej pisaliśmy o tym, jak bardzo szybko zmienia się sytuacja na rynku wydawniczym na świecie, chciałabym, żebyśmy przez chwilę zastanowili się razem nad tym, jaką sytuację ma dziś do wyboru mały wydawca akademicki, czy to na naszej uczelni, czy poza nią. Co doradzilibyście mu, mając na uwadze rozwój technologii i tendencji światowych?

  1. Zostać przy starym modelu takim, do jakiego przywykł, niczego nie zmieniać;
  2. Przejść na nowy model Open Access, którego nie zna;
  3. Transformować się powoli, stosując model hybrydowy, eksperymentować z nowinkami.

Zanim odpowiemy na te pytania, popatrzmy na tabelę i na modele opracowane dla czasopism naukowych przez Almę Swan, które egzystują teraz obok siebie:

model

tradycyjny

otwarty

hybrydowy

Metody udostępniania

Wszystkie zasoby płatne

Wszystkie zasoby darmowe

Część zasobów bezpłatna

Umowy prawne

Wszystkie prawa zastrzeżone

Niektóre prawa zastrzeżone — wolne licencje

Copyright + inne swobodniejsze licencje

Kto płaci  za proces wydawniczy?

Za produkcję płaci wydawca

Za produkcję płaci autor, instytucja, fundacja, sponsor

Za produkcję płaci wydawca + autor i inni donatorzy

Jak ocenia się publikacje?

Recenzowanie ukryte, eksperckie

Recenzowanie jawne + komentarze czytelnicze

Recenzowanie ukryte, eksperckie + jawne + komentarze czytelnicze

Zestawienie to nie wyczerpuje wszystkich aspektów prawnych, ekonomicznych czy technicznych, jakie dziś są reprezentowane przez poszczególne czasopisma, jest to tylko jedno z wielu uproszczeń. Praktyki publikacyjne są dużo bardzie skomplikowane, ponieważ każdy wydawca duży czy mały ma swój własny model, który modyfikuje w zależności od celów, jakie sobie stawia dany wydawca i postępu technologicznego. 

Jeśli znasz język angielski w internecie możesz znaleźć wiele wykładów filmowanych związanych z publikowaniem naukowym. Oto jeden przykład poniżej, który pomaga zrozumieć temat, który w tej chwili analizujemy.

John Bond SHOULD I PUBLISH IN AN OPEN ACCESS JOURNAL? Deciding whether to publish in an Open Access journal or a traditional, subscription journal is an important one. This video details what points to consider when making this decision, in regard to scholarly publishing:

Ćwiczenie: Proszę przyjrzeć się powyższemu zestawieniu oraz obejrzeć wypowiedź fachowcy od publikowania naukowego i zastanowić się, z jakimi czasopismami naukowymi miała Pani/Pan do czynienia w swojej praktyce zawodowej? A z jakimi chciałaby Pani/chciałby Pan mieć?