Materiały dydaktyczne

Książka

6. Metody wyszukiwania otwartych zasobów naukowych

6.5. Wyszukiwanie zawężone: repozytoria

Wykazy repozytoriów zawierają informacje oraz linki do instytucjonalnych bądź dziedzinowych otwartych archiwów dokumentów. Serwisy te pozwalają na przeglądanie albo wyszukiwanie repozytoriów wg wybranych kryteriów oraz orientację w następujących zagadnieniach:

  • ile otwartych archiwów mamy na świecie w danym momencie, z podziałem na różne kategorie?
  • jakie typy dokumentów zawierają?
  • jakiej dziedziny dotyczą?
  • w jakim oprogramowaniu są tworzone?

Do najważniejszych wykazów i wyszukiwarek repozytoriów należą OpenDOAR, ROAR oraz OAD.

Directory of Open Access Repositories (OpenDOAR) http://www.opendoar.org/ - jest to jeden z najbardziej miarodajnych katalogów uczelnianych otwartych archiwów (5313 zarejestrowanych do kwietnia 2020), utworzony przez University of Nottingham z Wielkiej Brytanii oraz Lund University. Każde repozytorium jest przeglądane i oceniane przez specjalistów, co zapewnia wysoką jakość serwisu. Katalog zawiera wykaz repozytoriów uszeregowanych według kontynentów, krajów i instytucji. Poza tym dostępna jest wyszukiwarka archiwów, pozwalająca na ich odnajdywanie według: dziedziny, typów dokumentów, kraju, języka, typu repozytorium czy stosowanego oprogramowania. Ciekawe są możliwości prezentowania wyników wyszukiwania — domyślnie ustawione są skrócone opisy, ale możemy wybrać: pełne opisy, tabele, wykresy, mapy Google. W OpenDOAR znajdziemy też szereg pomocniczych materiałów do wykorzystania, np. wykresy obrazujące rozwój repozytoriów na świecie oraz testową opcję przeszukiwania zawartości repozytoriów, o której będzie mowa dalej

 

Zrzut ekranowy z Directory of Open Access Repositories (OpenDOAR). [data dostępu 09.04.2020]. Dostępne w: http://www.opendoar.org/index.html.

Ćwiczenie 1: Posługując się opcją wyszukiwania repozytoriów w katalogu OpenDOAR http://www.opendoar.org/find.php znajdź archiwa z zakresu psychologii i wyświetl wyniki kolejno: według tytułów, w tabeli oraz na mapie.

 

Registry of Open Access Repositories (ROAR) http://roar.eprints.org/. Jest to najstarszy katalog repozytoriów (liczba 4176 zarejestrowanych do 07.04.2020 r.) tworzony w University of Southampton w Wielkiej Brytanii przez profesora Stevena Harnada. Nie jest specjalnie rozwijany, ale nowe repozytoria nadal się w nim rejestrują. Zawsze warto sprawdzić jego aktualizację wybierając opcję "browse by year". ROAR zawiera opcje przeglądania archiwów według krajów, roku utworzenia, typu repozytorium i stosowanego oprogramowania oraz bardzo rozbudowaną opcję wyszukiwania według wielu innych kryteriów. Warto tu dodać, że w ramach wyszukiwania według typu repozytorium można znaleźć archiwa otwartych danych (Open and Linked Data), niestety w porównani do zasobu re3data (2450 w kwietniu 2020) jest ich bardzo niewiele. Rezultaty wyszukiwania zawierają miniatury witryny, wykresu aktywności w deponowaniu dokumentów oraz krótkiego opisu zawierającego link do archiwum, liczbę rekordów, datę utworzenia oraz link do pełnego opisu. 

Zrzut ekranowy z Registry of Open Access Repositories (ROAR). [data dostępu 09.04.2020]. Dostępne w: http://roar.eprints.org/.

 

Ćwiczenie 2: Posługując się opcją zaawansowanego wyszukiwania repozytoriów w katalogu ROAR http://roar.eprints.org/cgi/search/advanced znajdź archiwa rejestrujące rozprawy doktorskie i tworzone w programie DSpace. 

Open Access Directory, Disciplinary repositories http://oad.simmons.edu/oadwiki/Disciplinary_repositories. Jest to lista repozytoriów tworzona na wiki przez działaczy Ruchu OA dla dziedzinowych repozytoriów uszeregowanych alfabetycznie według 38 tematów. Zawiera tytuły uzupełnione nazwami instytucji utrzymujących je oraz informacjami o języku, jaki obowiązuje i ewentualnymi ograniczeniach w dostępie. Można do niej dopisać swoje repozytorium.

Data repositories http://oad.simmons.edu/oadwiki/Data_repositories. Jest to lista repozytoriów i baz danych rejestrujących otwarte dane (open data) uszeregowanych alfabetycznie według 15 dziedzin. Zawiera tytuły uzupełnione nazwami instytucji utrzymujących te bazy, szczegółowy zakres tematyczny oraz informacje o ewentualnych ograniczeniach w dostępie.