Materiały dydaktyczne

Książka

3. Nowe otwarte modele komunikacji naukowej
3.4. Repozytoria otwarte
3.4.3. Najstarsze repozytoria świata

Na stronie Registry of Open Access Repositories  (ROAR) http://roar.eprints.org/view/year/ można prześledzić jak rejestrowały się pierwsze repozytoria świata i jaka była dynamika ich tworzenia się. 

Oto przykładowe jedne z najstarszych z listy:

  1. arXiv.org e-Print archive –  USA  — 1 stycznia 1991.

  2. Biblioteca digital de Teses e Dissertacoes (BDTD) – Brazylia – 28 lutego 1993.

  3. SciELO – Brazylia  – 1 kwietnia 1993.

Najbardziej znanym repozytorium świata jest jedno z pierwszych zbudowanych w USA w Los Alamos przez matematyków, fizyków dla nauk ścisłych, nazywa się arXiv i funkcjonuje do dziś, zmienił się tylko opiekun archiwum, teraz nadzór nad zasobem sprawują bibliotekarze z Cornell University. Nie będziemy tu wymieniali wszystkich repozytoriów świata, bo jest ich już za dużo (ponad 6600 w marcu 2020), ich spis znajduje się na liście Directory of Open Access Repositories (OpenDOAR): http://www.opendoar.org/find.php?format=charts.

 

W Polsce najwcześniej powstało repozytorium Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi potem Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu AMUR. Listę wg kolejności powstawania można przejrzeć w portalu Uwolnij Naukę. 

  1. ECNIS – Instytut Medycyny Pracy w Łodzi
  2. AMUR – Uniwersytet A. Mickiewicza, Poznań
  3. RUW – Uniwersytet Warszawski
  4. CEON – ogólnopolskie repozytorium naukowe ICM
  5. RUMAK – Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu

Obecnie w Polsce, według agregatora CEON (http://agregator.ceon.pl/), funkcjonuje 21 repozytoriów, natomiast portal Uwolnij Naukę rejestruje w marcu 2020 - 43 repozytoria (https://uwolnijnauke.pl/baza-wiedzy).

Wszystkie polskie zasoby cyfrowe (biblioteki cyfrowe i repozytoria a także różnego typu archiwa instytucji kulturalnych) można przejrzeć i przeszukiwać z portalu FBC - Federacji Polskich Bibliotek Cyfrowych http://fbc.pionier.net.pl/owoc/list-libs. Jednak biblioteki cyfrowe, choć niektóre zawierają teksty naukowe, nie są typowymi repozytoriami naukowymi, lecz pełnią funkcje bardziej kulturotwórcze.

Ćwiczenie:  Zajrzyj do Federacji Bibliotek Cyfrowych i wyszukaj repozytoria polskie dostępne na liście, sprawdź z jakich uczelni pochodzą. Sprawdź czy wyszukiwarka FBC spełnia twoje potrzeby, jeśli zauważysz istotne braki napisz do PCSS list z uwagami.