Materiały dydaktyczne

Książka

3. Nowe otwarte modele komunikacji naukowej
3.4. Repozytoria otwarte
3.4.2. Przydatne definicje

Na początek pozwolę sobie przytoczyć kilka definicji pojęć, które mogą się przydać przy korzystaniu z zasobów cyfrowych.

Repozytorium otwarte (open archive) — jest elektronicznym systemem przechowywania informacji (CMS) opartym o samoarchiwizację, naukowym archiwum elektronicznym (instytucjonalnym lub dziedzinowym), w którym gromadzi się obiekty urodzone cyfrowo (born digital,  czyli powstające tylko w wersji elektronicznej [definicja wg Leszka Szafrańskiego z: Zarządzanie zasobami dokumentów elektronicznych w instytucjonalnych repozytoriach akademickich, SBP Warszawa 2019] oraz elektroniczne kopie obiektów fizycznych.

Dostęp do niego jest bezpłatny i nieograniczony przez komputery i sieci. Repozytorium daje możliwości przeszukiwania, trwałego zabezpieczenia obiektów i metadanych na przyszłość, eksportowania i importowania, prostego prezentowania materiałów.

Samoarchiwizacja (self-archiving) — samodzielne deponowanie publikacji wraz ze stworzeniem metadanych w otwartych repozytoriach przystosowanych do ich archiwizacji oraz upubliczniania.

Druk elektroniczny (eprint) — elektroniczna wersja artykułu dostępna online.

Preprints + postprints = eprints

Preprint — artykuł w wersji rękopiśmiennej, przed recenzjami. Autor zawsze decyduje o prawach autorskich w przypadku jego upublicznienia.

Postprint — artykuł po recenzjach, opublikowany przez wydawcę. Autor współdecyduje z wydawcą, co do zakresu jego prawnej ochrony szczególnie, jeśli podpisano stosowną umowę wydawniczą.