Materiały dydaktyczne

Książka

2. Historia Ruchu Otwartego Dostępu do Nauki (open access)

2.5. Historia Ruchu Open Access (Open Access Movement)

Ruch otwartego dostępu do wiedzy ma bardzo długą historię, jeśli przyjąć koncepcję Petera Subera http://www.earlham.edu/~peters/hometoc.htm — profesora filozofii Earlham University i znaczącego działacza ruchu open access — sięga lat 60-tych. Opracowując kalendarium zdarzeń związanych z ruchem, zaczyna on datowanie od czasów, kiedy w USA powstawały takie centra informacji edukacyjnej i bazy danych, jak ERIC czy MEDLINE, ale przywołuje jednocześnie wynalazki technologiczne, bez których nie byłby możliwy społeczny zapał do zmian:

  • 1966. Educational Resources Information Center (ERIC) launched by the U.S. Department of Education's Office of Educational Research and Improvement and the National Library of Education.
  • 1966. Medline launched by the Request for Comments (but not free until 1997).
  • April 7, 1969. First (RFC) published by Steve Crocker, triggering a long series of free online documents on the development of the internet.
  • August 30, 1969. Advanced Research Projects Agency Network (ARPANET) launched by the U.S. Department of Defense. It ceased operation in 1990. See these details on ARPANET's history.
  • 1970. The U.S. National Agriculture Library launched Agricola (AGRICultural OnLine Access).
  • July 4, 1971. Project Gutenberg launched by Michael Hart.

ERIC. Pierwsza na świecie platforma informacyjna, która istnieje do dziś i się rozwija w USA. [data dostępu marzec 2020]. Dostępna w: https://www.eric.ed.gov/. 

Więcej faktów z życia Ruchu OA można znaleźć na stronach stworzonych przez Petera Subera Timeline: http://www.earlham.edu/~peters/fos/timeline.htm

Przegląd kalendarium i wielość zdarzeń oraz inicjatyw pokazuje, jak znaczący to jest ruch i jak wielkie międzynarodowe organizacje są poważnie weń zaangażowane. Jednak najistotniejsze w ruchu nie mającym na początku ani struktury, ani lidera czy organizacji, która by go wspierała, jest to, że po 350 latach funkcjonowania tradycyjnych modeli wymiany informacji naukowej zmienił wszystko i ujawnił, że pośrednictwo wydawców w świecie nauki nie jest już potrzebne. (Richard Poynder Suber: Leader of a Leaderless Revolution wywiad z Suberem w Infotoday Vol. 28 No. 7 z 2011 roku: http://www.infotoday.com/it/jul11/Suber-Leader-of-a-Leaderless-Revolution.shtml.)

W roku 2013 powstało także Kalendarium open access (otwartej nauki) w Polsce, które jest na bieżąco aktualizowane na stronach KOED.

Ćwiczenie 2: Zajrzyj do kalendarium ruchu OA (Timeline) i poszukaj, gdzie są w nim zapisy dotyczące pierwszych deklaracji ruchu