Materiały dydaktyczne

Książka

6. Metody wyszukiwania otwartych zasobów naukowych

6.1. Wprowadzenie

Wyszukiwanie otwartych zasobów elektronicznych wydaje się każdemu łatwe, bo nie ma nic prostszego, jak "wygooglować" co się chce. Sama tak dziś robię, bo wyszukiwarka Google pierwszy raz upubliczniona w 2003 roku przez Larry'ego Page'a i Serge'a Brin'a jest narzędziem bardzo inteligentnym, opartym o najnowsze rozwiązania sztucznej inteligencji. 

Niemniej jednak warto czasem wyjść poza Google i użyć innych narzędzi, które są dedykowane dla szczególnych zasobów sieci. Takimi wyszukiwarkami są narzędzia, które zawężają informację do jakiegoś konkretnego fragmentu sieci, np. zasobów otwartych (open research, open data, open education, open software) czy zasobów naukowych (artykułów, monografii, danych badawczych, materiałów konferencyjnych i innych). Naszym celem będzie pokazanie takich ścieżek. Czasem ścieżki te łączą się, czasem krzyżują czasem idą oddzielnymi torami, jak to w Internecie. Nasze potrzeby są różnorodne, więc dostawcy treści je różnicują w zależności od grupy docelowej. Jeśli chodzi o wolne zasoby sieci, to trzeba pamiętać, że tworzą je głównie organizacje non-profit i aktywiści otwartości, stąd bywa, że ich narzędzia nie zawsze są doskonałe. Stałe, wieloletnie dotowanie takich narzędzi nie jest popularne nawet w Komisji Europejskiej.

Łańcuch Blok, Danych, Rekordy, Systemu, Mechanizm

Gerd Altmann, Freiburg/Deutschland. [data dostepu 09.04.2020]. Dostępne w: https://pixabay.com/pl/illustrations/%C5%82a%C5%84cuch-blok-danych-rekordy-systemu-4700510/

Powtarzając zatem, w tym module dokonamy przeglądu różnych sposobów docierania do otwartych zasobów naukowych, głównie otwartych repozytoriów wyników badań oraz czasopism, danych badawczych a także materiałów dydaktycznych. Postaram się w prosty sposób pokazać, że wiele z nowych narzędzi ma dość intuicyjnie opracowane metody wyszukiwania, czasem wystarczy wpisać w pola wyszukiwawcze wyrażenia lub odkliknąć odpowiednie filtry i narzędzie samo dokona selekcji. Czasem jednak trzeba w oknie wyszukiwawczym zbudować bardziej skomplikowane wyrażenie używając operatorów logicznych i znaków specjalnych (nawiasów, gwiazdek, znaków zapytania itp.), by uzyskać lepszy efekt. Dlatego zalecam przed użyciem jakiegoś narzędzia zawsze zajrzeć do POMOCY (HELP) i poczytać wskazówki.

O CZYM TRZEBA PAMIĘTAĆ? (radzi dr Sabina Cisek z UJ)


Dostosuj swoją strategię i taktykę wyszukiwawczą do konkretnego problemu, zagadnienia, dziedziny nauki.

  • nie ufaj a priori – oceniaj i wartościuj narzędzia, źródła, zasoby, publikacje, nawet autorytatywne źródła mogą zawierać błędy, znani naukowcy bywają kontrowersyjni a bibliografia narodowa nie jest kompletna;
  • Nie polegaj wyłącznie na jednym narzędziu, serwisie wyszukiwawczym, źródle czy publikacji naukowej – i to z różnych względów – technicznych, merytorycznych i metodologicznych – co zrobisz, gdy nie będzie działać lub przestanie być dostępne?
  • nie ma idealnych źródeł, całkowicie obiektywnych publikacji, totalnych, wszystko-ogarniających narzędzi/serwisów wyszukiwawczych, zawsze też może po prostu wystąpić błąd;
  • trzeba sprawdzać treści/wiedzę z różnych źródeł – na tym m.in. polega metoda naukowa;
  • w nauce należy kontrolować element subiektywny, minimalizować tendencyjność – to także element metody naukowej; a to się raczej nie uda, gdy będziemy posługiwać się jednym, ulubionym narzędziem/serwisem wyszukiwawczym, źródłem czy zbiorem publikacji;
  • istnieje Deep Web/Ukryty Internet – indeksy w bazach danych robią ludzie, wprowadzając element subiektywny;
  • i wreszcie – jeżeli czegoś nie da się znaleźć w jednym miejscu, to może będzie w innym?
  • formułuj różne pytania, także te precyzyjne – z wykorzystaniem różnych funkcjonalności wyszukiwawczych – operatorów boolowskich, fraz, komend, wyszukiwania zaawansowanego etc.
  • przestrzegaj prawa związanego z dostępem do i wykorzystaniem informacji i publikacji naukowych (i innych)

Infobrokering – praktyczne podejście do optymalnego wykorzystywania narzędzi informacyjnych Dr Sabina Cisek Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ Centrum Promocji Informatyki III edycja seminarium w cyklu BADANIA NAUKOWE pt. „Narzędzia informatyczne komunikacji naukowej”, 17 kwietnia 2012. Dostępne w SlideShare: https://www.slideshare.net/sabinacisek/cpi-infobrokering-2012?qid=03f08887-caaf-4fc9-a126-b1a76f5279f6&v=&b=&from_search=4

;