Moduł 3: Zakres prawa autorskiego

5. Zasady ustalania autorstwa

Autorstwo to element łączący autora z jego dziełem. Może nim być rzeczywista tożsamość twórcy, jego inicjały albo pseudonim.

Konwencja Berneńska pozostawia państwom sygnatariuszom dużą swobodę w definiowaniu twórcy utworu literackiego czy artystycznego. Artykuł 15 ust. 1 stanowi, iż:
„ażeby autorzy dzieł literackich i artystycznych chronionych przez niniejszą konwencję byli uważani, (...) za autorów i w następstwie tego mogli przed sądami państw należących do Związku dochodzić swych praw przeciw naruszającym je, wystarczy, by ich nazwiska były umieszczone na dziele w przyjęty sposób. Ustęp niniejszy ma zastosowanie - nawet jeżeli nazwisko to jest pseudonimem - od chwili, gdy pseudonim przyjęty przez autora nie pozostawia żadnych wątpliwości co do jego tożsamości.”
W większości państw systemu prawa kontynentalnego (ang. civil law), za autora uznaje się tylko osobę fizyczną. Przykładowo:
hiszpańskie prawo autorskie wskazuje, że:
"osoba fizyczna, która stworzyła dzieło literackie, artystyczne, naukowe jest uważana za autora tego dzieła."
francuskie prawo autorskie stanowi, że:
"o ile nie postanowiono inaczej prawa autorskie przysługują osobie lub osobom, które zostały wskazane przy tytule utworu."
Natomiast w krajach common law (kraje o systemie prawa precedensowego) uznaje się za autora także jednostki organizacyjne, w tym osoby prawne.

Polska ustawa stanowi w art. 8, że twórcą utworu może być wyłącznie osoba fizyczna (wyjątkowo, gdy twórca nie ujawnił swego autorstwa, przy wykonywaniu prawa autorskiego zastępowany jest przez producenta lub wydawcę, a w razie ich braku przez właściwą organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi):

Art. 8 ust. 2 PrAut w Polsce stanowi:
"Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej
wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu."
Za twórcę generalnie uważa się najczęściej osobę, która jest pomysłodawcą i autorem dzieła. Czasami jednak zdefiniowanie twórcy jest znacznie bardziej skomplikowane. Przykładowo, gdy utwór powstał przy udziale osób trzecich, które pomagały w tworzeniu utworu twórcy. W takich sytuacjach ustalenie kto jest twórcą dzieła będzie zależeć od okoliczności konkretnego przypadku.

Art. 8 ust. 1 PrAut wskazuje, że prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Natomiast domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu. (art. 8 ust.2). Warto dodać, iż do osobistych uprawnień twórcy zalicza się prawo do „ujawnienia autorstwa” (art. 16 pkt 1). Twórca może więc nie skorzystać z tego uprawnienia i zataić swoje autorstwo publikując swoje dzieło anonimowo lub pod pseudonimem. Wówczas w wykonywaniu jego autorskich praw zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. (art. 8 ust. 3 PrAut).