Moduł 3: Zakres prawa autorskiego

4. Co obejmuje ochrona prawnoautorska ?

4.4. Wyłączenie idei spod ochrony prawnoautorskiej

Prawo autorskie nie obejmuje ochroną pomysłów ani faktów. Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia pomysłu, idei czy jakiegoś odkrycia. Przykładowo prawo autorskie w USA wskazuje, że:
„w żadnym przypadku prawo autorskie nie chroni samego pomysłu, procedury, procesu, metody, sposobu działania, pojęcia, zasad lub odkrycia, bez względu na formę, w której zostały one opisane, wyjaśnione lub zilustrowane.” - art. 17 U.S.C. Section 102(b).
Podobne regulacje można znaleźć w głównych konwencjach międzynarodowych. Konwencja Berneńska wskazuje, że ochrony prawnej nie stosuje się do wiadomości bieżących lub do wiadomości o wydarzeniach, mających charakter prostych informacji prasowych. Zarówno porozumienie TRIPS oraz WIPO wskazują, że prawo autorskie nie chroni idei, procedur, metod, działania ani pojęć matematycznych.

Art. 1 ust 2 z indeksem 1 Pr Aut stanowi, że:
"nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne."
Wyłączenie spod ochrony prawa autorskiego faktów i idei sprzyja idei wolności słowa i dostępowi do informacji. Gdyby prawo autorskie uznawało za utwór idee i pomysły lub proste informacje prasowe, doszłoby do zignorowania idei wolności słowa, sparaliżowania rozwoju cywilizacyjnego i ograniczenia debaty publicznej. Warto dodać, że pomysł i sposób jego wyrażenia mogą być niekiedy nie do odróżnienia. Przykładowo jeśli istnieje tylko jeden sposób wyrażenia danego pomysłu może dojść do scalenia idei i sposobu jej wyrażenia. W doktrynie scalenia (ang. merger doctrine) podkreśla się, że spod ochrony wyłączony jest taki sposób wyrażenia, który jest nierozerwalnie powiązany z pomysłem oraz gdy jest to jedyny sposób na jego przedstawienie. Przykładowo teoria względności jest wyrażona za pomocą wzoru e=mc2.

Więcej informacji o merger doctrine można znaleźć w artykule Lewisa R. Claytona pod tytułem The Merger Doctrine opublikowanym pod adresem: http://www.paulweiss.com/files/tbl_s29Publications/FileUpload5679/5645/MergerDoct.pdf w THE NATIONAL LAW JOURNAL z 2005 roku.